skip to Main Content

Stanowisko w sprawie zmiany ustawy z dnia 12.01.1991r. o podatkach i opłatach lokalnych

ZGWWP dnia 2 stycznia 2008 r. wysłał stanowisko do Marszałka Sejmu RP Pana Bronisława Komorowskiego w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Poniżej jego treść.

 

W imieniu gmin wiejskich województwa podlaskiego zwracam się z prośbą o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r., Nr 121, poz. 844 z późn. zm.), w szczególności poprzez nadanie następującego brzmienia art. 2 ust. 3 pkt 4 tej ustawy:
„ 4) grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych oraz pod drogi wewnętrzne w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych”;
lub poprzez dodanie do art. 7 ust. 1 pkt 15 w brzmieniu:
„15) grunty, stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, zajęte pod drogi wewnętrzne w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.”

Uzasadniając powyższy wniosek wyjaśniam, co następuje:
Z dniem wejścia w życie, tj. od 9 grudnia 2003 r., ustawy z 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 200, poz. 1953) zmieniono treść art. 2 ust. 3 pkt 4 w/w ustawy, stwierdzając, iż nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości pasy drogowe wraz z drogami oraz obiektami budowlanymi związanymi z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu. Wprowadzona z dniem 1 stycznia 2007 r. nowelizacja art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ogłoszona w Dz. U. Nr 249 poz. 1828 ograniczyła zakres zwolnienia przedmiotowego gruntów zajętych pod pasy drogowe dróg wyłącznie do gruntów zajętych pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych. 
Przepis art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19 poz. 115 z późn. zm.) stanowi że, drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Zgodnie zaś z art. 2 ust. 1 drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:
1)  drogi krajowe; 
2) drogi wojewódzkie;
3)  drogi powiatowe;
4)  drogi gminne.
         
Omawiana nowelizacja oznaczała w skutkach objęcie zwolnieniem wyłącznie dróg zaliczonych do jednej z wymienionych wyżej kategorii. W rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o drogach publicznych drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, dojazdowe do obiektów użytkowanych przez przedsiębiorców, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami oraz pętle autobusowe, są drogami wewnętrznymi.
Ponadto interpretacja wskazywanego przepisu wzbudziła wiele wątpliwości, które były formułowane również podczas kontroli prowadzonych przez Regionalną Izbę Obrachunkową, czy grunty zajęte pod pasy drogowe ogólnodostępnych dróg wewnętrznych stanowiące własność gminy, z dniem 1 stycznia 2007 r., stały się przedmiotem opodatkowania na ogólnych zasadach i nie korzystają ze zwolnień w zakresie podatku od nieruchomości.
   
Przed dniem 1 stycznia 2007 r. zwolnienie na mocy omawianego przepisu obejmowało grunty zajęte pod pasy drogowe wszystkich dróg – nie tylko publicznych, ale również wewnętrznych – w rozumieniu ustawy o drogach publicznych. Było to rozwiązanie jasne i niebudzące wątpliwości interpretacyjnych, że na tej podstawie prawnej ze zwolnienia korzystają również ogólnodostępne drogi wewnętrzne stanowiące własność gmin, w tym drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych. Stwarza to poważne problemy dla wielu gmin, w szczególności gmin wiejskich, na których obszarze znajduje się dużo dróg dojazdowych, nieposiadających kategorii dróg gminnych. Ma to fundamentalne znaczenie dla gminnej gospodarki finansowej. Uznanie, że grunty te stanowią przedmiot opodatkowania skutkuje bowiem zwiększeniem – symetrycznym – dochodów i wydatków budżetu gminy. Jest to jednak wzrost jedynie w wymiarze księgowym, a nie rzeczywistym. Rezultatem takiego przyjęcia jest zwiększenie średniego poziomu dochodu na mieszkańca gminy, a to, ze względu na algorytm naliczania subwencji wyrównawczej /kwota podstawowa/, powoduje obniżenie tej subwencji. Dla przykładu Gmina Wyszki, posiadająca ponad 325 ha ogólnodostępnych dróg wewnętrznych traci kwotę przekraczającą, l mln zł rocznie /ponad 10 % dochodów budżetu/, nie rekompensowaną bowiem wpływem z podatku od własnych dróg. Wprawdzie gminy mogą w ramach kompetencji własnych obniżyć lub zwolnić te grunty z podatku, niemniej jednak podjęcie takich uchwał wpływa bezpośrednio na wysokość uzyskiwanej subwencji (skutki obniżenia podatku) pozbawiając gminę kwoty na zbliżonym poziomie.
W związku z powyższym podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu zmiany w/w przepisów jest w pełni uzasadnione.

Przewodniczący Zarządu Związku Gmin
Wiejskich Województwa Podlaskiego
Mirosław Lech
 

 
Do wiadomości:
1.      Zbigniew Chlebowski – Przewodniczący Komisji Finansów Publicznych Sejmu RP
2.      Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejmu RP
3.      Mariusz Poznański – Przewodniczący Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej
4.      Parlamentarzyści województwa podlaskiego

Back To Top