Stanowisko w sprawie propozycji utworzenia nowych specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 na terenie województwa podlaskiego
Po zapoznaniu się z propozycją utworzenia nowych specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 na terenie województwa podlaskiego jako Związek Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego podnosimy, iż nie dokonano należytej konsultacji przed ustanowieniem tych obszarów chronionych.
Obszary sieci NATURA 2000 wyznacza się tam, gdzie występują chronione gatunki wymienione w załącznikach do tzw. dyrektywy ptasiej albo do dyrektywy siedliskowej. Jeśli gatunek chroniony występuje na danym terenie, to obszar należy wyznaczyć. Dlatego też do zaopiniowania przez właściwe miejscowo rady gmin w całym kraju przekazano w dniach 4-8 maja 2009 r. nowe propozycje obszarów siedliskowych Natura 2000.
Pragniemy podkreślić, że nie wszystkie przedstawione obszary spełniają kryteria obszarów NATURA 2000. Znanym nam jest fakt, iż jedynym branym przez Komisję Europejską kryterium wyznaczania obszarów NATURA 2000 jest kryterium naukowe, a przyczyny społeczno-ekonomiczne nie mogą być podstawą do zmiany ich granic, niemniej jednak to kryterium naukowe powinno być w pełni zweryfikowane w terenie. Samorządowcy negują występowanie określonych gatunków chronionych na planowanym do poszerzenia granic NATURA 2000 terenie. Naszym zdaniem konieczne są dodatkowe badania oraz ekspertyzy, ponieważ dane gatunki chronione nie zawsze są na proponowanym do ochrony obszarze spotykane. Brak udokumentowania zasobów przyrodniczych w poszczególnych miejscowościach powoduje, że to na inwestorów przerzuca się ciężar badania terenu pod kątem występowania gatunków chronionych, a więc inwentaryzacji przyrodniczej. Naszym zdaniem inwentaryzacja taka powinna zostać przeprowadzona przez odpowiednie służby ochrony przyrody i udostępniona w gminach do wglądu osobom zainteresowanym.
Samorządowcy kwestionują też przebieg granic obszarów, albowiem według nich zostały błędnie wyznaczone. Granice obszarów sieci NATURA 2000 proponowane przez ekspertów Wojewódzkiego Zespołu Specjalistycznego są zbyt rozległe. W sposób bardzo uproszczony i nie w pełni przemyślany objęto zasięgiem granice wszystkich znajdujących się w terenie zbiorników wodnych oraz przylegające do nich tereny, zarówno rolnicze jak i zurbanizowane. Wyznaczone w ten sposób granice często prowadzą np. przez środek pola ornego lub łąki, są trudne do identyfikacji w terenie oraz wzbudzają zrozumiały niepokój u właścicieli tych terenów. Brak precyzyjnego określenia przebiegu granic powoduje głębokie niezadowolenie mieszkańców danej gminy oraz inwestorów.
Rozumiejąc zasadność tworzenia obszarów Natura 2000 na terenie Polski, stoimy na stanowisku, że granice tych obszarów powinny spełniać warunki zarówno ochrony przyrody, jak i dawać możliwość zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego na tych terenach. Planowane do objęcia dodatkowe obszary naszym zdaniem są określane przez nieostre kryteria i mają różne granice w zależności od indywidualnej oceny eksperta opisującego ten obszar.
Nadmierne rozszerzanie obszarów chronionych powoduje:
– konieczność przeprowadzania długotrwałych i kosztownych procedur oceny oddziaływania planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych na obszar NATURA 2000,
– ingerencję w opracowane przez gminy plany strategiczne oraz konieczność opracowywania długotrwałych i kosztownych procedur w zakresie planowania przestrzennego.
Próba objęcia większego obszaru niczym nie usprawiedliwionego ani nie udokumentowanego chronionego terenu powoduje konsekwencje w postaci niezadowolenia społecznego, braku zaufania do organów władzy oraz zahamowania wzrostu gospodarczego poprzez ograniczenie inwestycji.
Prosimy o przeprowadzanie konsultacji społecznych z mieszkańcami danego obszaru wiążących dla organów stanowiących już na etapie planów, gdzie granice i przebieg tych obszarów są tylko projektem roboczym oraz na etapie koncepcji. Prosimy również o spotkania robocze w celu wspólnego wyznaczenia granic nowopowstających obszarów NATURA 2000 na danym terenie. Jak dotychczas stanowiska zajmowane przez rady gmin nie były wiążące, dlatego też bardzo rzadko były uwzględniane w pracach nad wyznaczeniem nowych obszarów Natura 2000. Ministerstwo Środowiska prowadzi w kilkuset gminach konsultacje w sprawie wyznaczenia kolejnych obszarów sieci NATURA 2000. Jednak ewentualny brak zgody samorządu nie ma znaczenia, bo obszary i tak zostaną wyznaczone, więc jaki jest sens takich konsultacji?
Stoimy na stanowisku, iż konsultacje muszą się odbyć, na ich przeprowadzenie powinien być wyznaczony termin nie krótszy niż 60 dni od dnia doręczenia wniosku o zmianę obszaru chronionego danej radzie gminy, a ostateczna decyzja rady gminy winna być wiążąca. Podczas konsultacji bardzo często wywiązuje się dyskusja albo wręcz spór, czy dany gatunek występuje na wskazanym terenie i jak powinny przebiegać granice danego obszaru. Co do zasady samorządy nie są przeciwne tworzeniu obszarów NATURA 2000, jako dobrzy gospodarze swojego terenu pragniemy aby ochrona przyrody stała się atutem dla gminy. Dlatego też niektóre samorządy same zlecają ekspertyzy i wskazują tereny zamieszkałe przez gatunki chronione. Ochrona przyrody i dobro jakie ona niesie dla naszej małej ojczyzny leży nam wszystkim na sercu.
W związku z powyższym zwracamy się z prośbą o uwzględnienie w pracach nad wyznaczeniem obszarów NATURA 2000 naszego stanowiska.
Przewodniczący Zarządu Związku Gmin
Wiejskich Województwa Podlaskiego
Mirosław Lech
Stanowisko otrzymali:
1. Maciej Nowicki – Minister Środowiska
2. Marek Kuchciński – Przewodniczący Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Sejmu RP
3. Stanisław Rakoczy – Przewodniczący Komisji do Spraw Unii Europejskiej Sejmu RP
4. Lech Magrel – Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska
5. Parlamentarzyści województwa podlaskiego
Odpowiedź z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska z dnia 22.10.2009 r. pokaż