Odpowiedź z Ministerstwa Środowiska z dnia 13 czerwca 2011 r.

Odpowiadając na wystąpienie z dnia 3 czerwca 2011 r., przy którym przekazano stanowisko Związku Gmin wiejskich Województwa Podlaskiego z dnia 16 maja 2011 r. w sprawie projektu nowelizacji ustawy o ochronie przyrody informuję, co następuje.
Ochrona przyrody jest priorytetem dla Ministra Środowiska. Jednym ze sposobów realizacji zadań w tym zakresie jest tworzenie i powiększanie parków narodowych. Powyższe jest także jednym ze sposobów realizacji Krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Programu działań na lata 2007 – 2013, przyjętego uchwałą nr 270/2007 Rady Ministrów z dnia 26 października 2007 r. Tym samym nieuzasadnione jest twierdzenie, że tworzenie nowych parków narodowych, jak również powiększanie już istniejących jest bezzasadne.
Zgodnie z obowiązującą ustawą o ochronie przyrody, utworzenie lub powiększenie parku narodowego może nastąpić po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo organami uchwałodawczymi jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze planuje się powyższe zmiany.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody w zakresie nowelizacji art. 10 ust.: ustawy o ochronie przyrody jest inicjatywą obywatelską, pod którą podpisało się 250 tyś. obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca zmian, za właściwe uznaje, zapewnienie samorządom i prywatnym właścicielom możliwości decydowania o należących do nich nieruchomościach. Prawo to, zagwarantowane w art. 7 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody nie zostało objęte propozycją jakichkolwiek zmian. Przepis ten stanowi, że utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody obejmujące obszary, które stanowią nieruchomości niebędące własnością Skarbu Państwa, następuje za zgodą właściciela, a w razie braku jego zgody – w trybie wywłaszczenia określonym w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Tym samym samorządy zachowują pełne prawo do decydowania o nieruchomościach będących ich własnością. Do wyjątków należy możliwość dokonania wywłaszczenia, należy jednak zauważyć, że jest ono możliwe wyłącznie w ściśle określonych przypadkach (m.in. ze względu na istnienie celu publicznego) oraz za słusznym odszkodowaniem. Działanie takie jest w pełni zgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.
W procesie tworzenia parków narodowych niezwykle ważna jest współpraca jednostek samorządu terytorialnego z administracją rządową. Decyzje o utworzeniu lub powiększeniu parku narodowego muszą uwzględniać zarówno potrzeby ochrony przyrody, jak i potrzeby lokalnych społeczności. Tym samym mieszkańcy powinni mieć wpływ na decyzje ich dotyczące. W przypadku utworzenia parku narodowego lub zmiany jego granic w odniesieniu do nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa organy uchwałodawcze jednostek samorządu terytorialnego zachowają możliwość wyrażenia swojego stanowiska poprzez zaopiniowanie odpowiedniego projektu aktu prawnego. Taka forma, wbrew stanowisku Związku, umożliwi skuteczny dialog pomiędzy organami, bowiem opinia będzie musiała zawierać merytoryczne uzasadnienie ewentualnych zmian dotyczących utworzenia, zmiany granic lub likwidacji parku narodowego. Dzięki temu możliwy będzie dialog prowadzący do wypracowania konsensusu pomiędzy potrzebami ochrony przyrody, a potrzebami społeczności zamieszkujących teren, gdzie przewiduje się utworzenie, zmianę granic lub likwidację parku narodowego. Wyrażone w przedkładanych opiniach uwagi będą szczegółowo analizowane z udziałem wszystkich zainteresowanych stron, gdyż proces tworzenia bądź powiększania parków narodowych powinien być prowadzony przy udziale społeczeństwa.
Jednocześnie informuję, że w dniu 22 lutego 2011 r. Rada Ministrów przyjęła stanowisko Rządu do obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody (druk sejmowy nr 3727), w którym pozytywnie odniosła się do projektowanej zmiany w zakresie nowelizacji art. 10 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody.
Uwzględniając powyższe, obawy dotyczące pozbawienia samorządów możliwości poszukiwania kompromisu pomiędzy potrzebami ochrony przyrody, a aspiracjami lokalnej społeczności uważam za nieuzasadnione.

Z up. Ministra
Podsekretarz Stanu
Główny Konserwator Przyrody
Janusz Zaleski

Do wiadomości:
1. Pan Arkadiusz Litwiński – Przewodniczący Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody