Odpowiedź z Ministerstwa Gospodarki i Pracy z dnia 20.08.2004r.

W nawiązaniu do Stanowiska Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego, które zostało przyjęte na X Forum ZGWWP w Suwałkach, w dniu 21 lipca br., dotyczącego dramatycznie małej ilości środków strukturalnych na wsparcie inwestycji w infrastrukturę techniczną wsi podlaskich samorządów wiejskich i miejsko-wiejskich, pragnę przedstawić poniższe wyjaśnienia. Podstawowe zasady podziału środków publicznych na województwa w ramach polityki rozwoju regionalnego państwa w latach 2001-2006 zostały określone w Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001-2006 (NSRR), przyjętej przez Radę Ministrów w grudniu 2001 roku. Zgodnie z zapisami tej strategii wielkość alokacji przeznaczonej na realizację polityki regionalnej państwa w poszczególnych województwach obliczana jest w odniesieniu do liczby mieszkańców na podstawie dwóch podstawowych wskaźników:

• poziomu PKB na mieszkańca – ze wskazaniem preferencji dla obszarów, w których poziom PKB na mieszkańca nie przekracza 80% średniej krajowej, przy czym ze względu na duże zróżnicowanie regionalne poziomu PKB możliwe jest stosowanie danych obliczonych na poziomie podregionów (NTS III),
• stopy bezrobocia – ze wskazaniem preferencji dla obszarów, w których stopa bezrobocia z ostatnich trzech lat przekracza 150% średniej krajowej. Ze względu na koncentrację terytorialną bezrobocia, dopuszczalne jest dokonywanie kalkulacji alokacji wojewódzkich na podstawie danych obliczonych na poziomie podregionów (NTS III) lub powiatów (NTS IV).

W toku prac nad Zintegrowanym Programem Operacyjnym Rozwoju Regionalnego 2004-2006 w celu wypracowania optymalnego sposobu podziału środków funduszy strukturalnych oraz środków z budżetu państwa, ówczesne MG przedstawiło Przewodniczącemu Konwentu Marszałków, marszałkom oraz bezpośrednio członkom grup roboczych w poszczególnych województwach, różne warianty podziału środków pomiędzy województwa na lata 2004-2006. Po wnikliwym zapoznaniu się z ich uwagami, propozycjami oraz sugestiami, zaproponowany został podział oparty o zasadny wykorzystane przez Rząd w Programie wsparcia na lata 2001-2003 i będące podstawą przeznaczania środków budżetu państwa oraz Phare, na realizację kontraktów wojewódzkich. Zastosowano następujące kryteria podziału (pozostające w zgodności z regulacjami Unii Europejskiej w tym zakresie tj. Rozporządzeniem Rady z dnia 21 czerwca 1999 r. wprowadzającym ogólne przepisy dotyczące funduszy strukturalnych (1260/99/WE):

• 80% środków podzielono pomiędzy wszystkie województwa proporcjonalnie do liczby mieszkańców,
• 10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w województwach, w których średni poziom produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca z trzech lat (tj. 1997, 1998, 1999) był niższy od 80% średniego poziomu PKB na mieszkańca w kraju,
• 10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w powiatach, w których średnia stopa bezrobocia z trzech ostatnich lat (tj. 1999, 2000, 2001) przekracza 150% średniej krajowej stopy bezrobocia.

Zaakceptowany w ramach ZPORR algorytm podziału środków finansowych na województwa przyznaje najwięcej środków w skali kraju w przeliczeniu na mieszkańca, województwom Polski wschodniej, w tym województwo podlaskie (ponad 26% więcej niż średnio w kraju). Pozwala on, pod warunkiem osiągnięcia odpowiedniej zdolności administracyjnej oraz dobrego przygotowania technicznego projektów, na znaczne zaangażowanie środków publicznych w realizację projektów rozwojowych w biedniejszych województwach Polski.
Jednak należy zaznaczyć, że podział środków z funduszy strukturalnych na województwa prezentowany w ZPORR ma wyłącznie indykatywny charakter, a ich wykorzystanie wymaga od adresatów spełnienia szeregu warunków, składających się na zdolność do efektywnej absorpcji. Potrzebna jest zatem silna mobilizacja w województie dla przygotowania jak największej liczby dobrych projektów, które mogą konkurować o środki z funduszy strukturalnych. Ponadto, algorytm zastosowany w ZPORR na lata 2004-06 nie ma charakteru normatywnego i może zostać zmodyfikowany lub też zmieniony w ramach prac prowadzonych nad dokumentami na kolejny okres programowania tj. na lata 2007-2013.
Ponadto podkreślana w Stanowisku szczupłość środków strukturalnych dla gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, które mogą być przeznaczane na inwestycje infrastrukturalne w ramach ZPORR jest bezpośrednim następstwem charakteru Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, którego środki przeznaczane są na realizację projektów przyczyniających się do jak największego efektu mnożnikowego (tworzących najwyższą wartość dodaną) dla rozwoju regionu.
Ponadto pewne działania o charakterze uzupełniającym w stosunku do projektów realizowanych przez samorządy w ramach ZPORR w oparciu o EFRR przewidziane zostały do podjęcia w oparciu o współfinansowanie ze środków: EFOiGR – Sekcja Orientacji w ramach priorytetu II – Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”. Działania te przyczynią się m.in.: do poprawy i umożliwienia dostępu rolnikom do infrastruktury technicznej, ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego, poprawy warunków sanitarno – higienicznych na obszarach wiejskich oraz podniesieniu standardu życia i pracy na wsi.

Podsekretarz Stanu
Krystyna Gurbiel