Odpowiedź z Ministerstwa Finansów z dnia 22 lipca 2011 r.

W związku z pismem z dnia 3 czerwca br., przy którym zostało załączone Stanowisko Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego z dnia 16 maja 2011 r. w sprawie ograniczenia deficytu budżetowego w samorządach – Ministerstwo Finansów uprzejmie przedstawia, co następuje:
Sektor instytucji rządowych i samorządowych w Polsce cechuje się deficytem o charakterze strukturalnym. Utrzymywanie się takiego stanu grozi w długim okresie destabilizacją finansów publicznych. Z tego powodu dla Polski bardzo ważną kwestią jest ograniczenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych. Rada Ecofin wystosowała dla Polski rekomendacje dotyczące redukcji deficytu najpóźniej do końca 2012 r.
Niepodjęcie wystarczających działań celem realizacji rekomendacji Rady może grozić zawieszeniem przez Radę dostępu do środków z Funduszu Spójności, co oznaczałoby dla Polski utratę bardzo znaczących środków finansowych. W konsekwencji stwierdzenia przez Radę braku skutecznych działań dla redukcji deficytu Polska zostałaby także objęta nowymi, ambitnymi rekomendacjami Rady.
W związku z powyższym konieczne jest podjęcie dodatkowych działań konsolidujących finanse publiczne. W tym zakresie niezbędne jest rozłożenie ciężaru dostosowań pomiędzy jednostki sektora finansów publicznych odpowiedzialne za deficyt. A zatem niezbędne jest również wprowadzenie mechanizmów ograniczających deficyt podsektora samorządowego.
Zgodnie z porozumieniem osiągniętym pomiędzy stroną rządową i samorządową przedstawionym w trakcie posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 25 maja br. łączny deficyt sektora samorządowego zostanie obniżony w roku 2012 o 0,4 punktu procentowego PKB. Ograniczenie to dotyczyć będzie całego sektora samorządowego, nie zaś poszczególnych jednostek. Przyjęte porozumienie zapewni przewidywalność i stabilność finansów publicznych,
W chwili obecnej Ministerstwo Finansów analizuje propozycje Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w sprawie sposobu objęcia podsektora samorządowego procedurą ograniczenia deficytu sektora finansów publicznych.
Mając na uwadze ww. przejęte założenia dotyczące ograniczenia deficytu z jednej strony, z drugiej zaś przedstawioną przez jednostki samorządu terytorialnego prognozę wyników ich budżetów w wieloletnich prognozach finansowych, brak jest podstaw do twierdzenia, że realizacja założeń mogłaby przyczynić się do zmniejszenia możliwości inwestycyjnych jednostek samorządu, w tym również absorpcji środków z budżetu Unii Europejskiej. Tym czasem przyjęte rozwiązania będą stanowiły swojego rodzaju zabezpieczenie dla stabilności finansów publicznych w obszarze jednostek samorządu terytorialnego.

Natomiast odnosząc się do kwestii związanych z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 252, póz. 1692) Ministerstwo Finansów pragnie poinformować, iż w ramach ww. rozporządzenia określono tytuły dłużne tworzące państwowy dług publiczny, w tym sprecyzowano zakres zobowiązań zaliczanych do kategorii „kredyty i pożyczki”. Celem dookreślenia tytułu jakim są „kredyty i pożyczki” jest dążenie do otrzymania pełnej i rzetelnej informacji o rzeczywistym zadłużeniu jednostek sektora finansów publicznych, w tym jednostek samorządu terytorialnego. Podkreślić należy, iż rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. jest zgodne z prezentowanym od 2001 r. (tj. od momentu wejścia w życie pierwszego rozporządzenia dotyczącego sprawozdawczości z zakresu długu publicznego) przez Ministerstwo Finansów stanowiskiem, że klasyfikacja danego zobowiązania do tytułów dłużnych nie zależy od jego nazwy, ale od sensu ekonomicznego (wynika to z ujednolicania statystyki z zakresu długu publicznego z obowiązującymi w tym zakresie standardami międzynarodowymi -ESA 95, która definiuje zobowiązania w sposób funkcjonalny). Obecna klasyfikacja kategorii „kredytów i pożyczek” zawarta w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. stanowi doprecyzowanie w regulacjach prawnych (rozporządzeniu) dotychczasowego stanowiska Ministerstwa Finansów, a nie rozszerzenie kategorii kredytów i pożyczek. Celowi temu służy m.in. wskazanie w ramach kategorii „kredyty i pożyczki” umów nienazwanych o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związanych z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.
Dodatkowo należy zauważyć, że zarówno leasing finansowy, umowy sprzedaży na raty, jak i umowy o partnerstwie publiczno – prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego, były już wcześniej wprost wymieniane jako rodzaje zobowiązań zaliczanych do kategorii kredyty i pożyczki. Potwierdzeniem tego mogą być zarówno przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 113, póz. 770) oraz z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, póz. 781, z późn. zm.), jaki rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 43, póz. 247), gdzie do kategorii kredytów i pożyczek zaliczono wprost leasing finansowy, umowy sprzedaży na raty oraz umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego.
Celem rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2010 r. nie było zatem wprowadzenie dodatkowych ograniczeń w możliwości zaciągania zobowiązań przez jednostki sektora finansów publicznych, w tym jednostki samorządu terytorialnego, tylko doprecyzowanie regulacji dotyczących tytułów dłużnych, zgodnie z dotychczasowym stanowiskiem w tym zakresie.
Ponadto Ministerstwo Finansów pragnie poinformować, iż ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, póz. 1726) wprowadzone zostały nowe regulacje, które będą stanowiły dodatkowy mechanizm ochrony finansów jednostek samorządu terytorialnego. W przyjmowanych przez Radę Ministrów projektach ustaw, których skutkiem finansowym może być zmiana poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów, określa się w treści projektu maksymalny limit wydatków wyrażony kwotowo, na okres 10 lat budżetowych wykonywania ustawy, oddzielnie dla każdego roku, poczynając od pierwszego roku planowanego wejścia w życie ustawy, również z wyszczególnieniem wydatków jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa wymaga, aby ww. projekty ustaw zawierały mechanizmy korygujące, mające zastosowanie w przypadku przekroczenia lub zagrożenia przekroczenia przyjętego na dany rok budżetowy maksymalnego limitu wydatków, oraz określały właściwy organ, który będzie monitorował wykorzystanie limitu wydatków na wykonywanie zadania publicznego przez jednostki sektora finansów publicznych oraz odpowiadał za wdrożenie mechanizmów korygujących.

Dyrektor Departamentu
Finansów Samorządu Terytorialnego
Zdzisława Wasążnik

Do wiadomości:
– Biuro Ministra w Ministerstwie Finansów