Stanowisko w sprawie wprowadzenia zmian w ustawie o systemie oświaty oraz w karcie nauczyciela
Dnia 17 stycznia 2008 r. wypracowano stanowisko Zgromadzenia Ogólnego Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego w sprawie wprowadzenia zmian w ustawie o systemie oświaty oraz w karcie nauczyciela. Poniżej jego treść.
Rekomendowane zmiany w systemie zarządzania placówkami oświaty:
1. Jednym z istotnych ograniczeń suwerenności organów prowadzących szkoły jest system zarządzania placówkami oświatowymi i rola, jaką odgrywa kurator. Placówkę, która nie cieszyłaby się zainteresowaniem uczniów trudno jest zlikwidować, gdyż w myśl obwiązującego prawa organ prowadzący zmuszony jest do uzyskania pozytywnej opinii kuratora. Koszty utrzymywania zaś takiej placówki obciążają wyłącznie organ prowadzący szkołę publiczną tj. jednostkę samorządu terytorialnego. Obecnie gminy jako organ prowadzący mają ograniczony wpływ na zarządzanie podległymi im placówkami. Najistotniejsze są kwestie: roli kuratora związanej z wydawaniem decyzji o tworzeniu i zamykaniu placówek, wpływu organu prowadzącego na czas pracy oraz wynagrodzenie nauczycieli. W wyniku nowelizacji ustawy o systemie oświaty z czerwca 2003 r. zwiększone zostały uprawnienia kuratora. Obecnie zmiana w sieci szkół lub przekazanie prowadzenia placówki innemu niż publiczny organowi prowadzącemu wiąże się z koniecznością zasięgnięcia „pozytywnej opinii” kuratora. Wymóg ten sprawia, że niemal całkowicie została ograniczona rola władcza samorządu, co do struktury oraz sieci placówek oświatowych, dla których jest ona organem założycielskim.
2. Kolejna rekomendacja dotyczy zmiany w zasadach wynagradzania nauczycieli. Przede wszystkim środki finansowe na podwyżki dla nauczycieli (często pod presją strajków wynegocjowane z Ministrem Edukacji Narodowej) powinny być w 100% zapewnione z budżetu państwa a nie budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
3. Z art. 54 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006r., Nr 97, po. 674 z poźn. zm.) wynika, że nauczyciel zatrudniony na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5.000 mieszkańców ma prawo do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której położona jest szkoła. Obowiązek realizacji tych uprawnień nauczyciela należy do dyrektora szkoły i organu prowadzącego szkołę. Ponadto takiemu nauczycielowi przysługuje nauczycielski dodatek mieszkaniowy, którego wysokość uzależniona jest od stanu rodzinnego nauczyciela.
Zgodnie z art. 54 ust 5 w/w ustawy nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5.000 mieszkańców, przysługuje odrębny dodatek w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego. Organ prowadzący szkołę może podwyższyć dodatek nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim, na którym występuje deficyt kadr.
Na podstawie cytowanych przepisów dodatki: mieszkaniowy i wiejski są obligatoryjnymi składnikami wynagrodzenia za pracę nauczyciela. Organ prowadzący szkołę nie może więc (w drodze regulaminu) uzależnić ich przyznania od posiadania odpowiednich środków pieniężnych. Nauczycielski dodatek mieszkaniowy i dodatek wiejski to dodatki socjalne, które nie wchodzą w skład wynagrodzenia nauczycieli, zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4 Karty Nauczyciela.
W obecnym stopniu rozwoju cywilizacyjnego wsi wypłacanie dodatków mieszkaniowych i wiejskich mija się z celem i jest w pewnym stopniu uwłaczające w stosunku do mieszkańców wsi, tworzy się pośrednią grupę społeczną, w której praca wymaga jakichś superdodatków. Dlatego też w imieniu gmin wiejskich zrzeszonych w ZGWWP proponujemy zniesienie obligatoryjnego naliczania dodatku mieszkaniowego i wiejskiego dla nauczycieli wiejskich. Uwolnienie gmin od gorsetu „obligatoryjnych dodatków”, ustanowionych przez parlament, zwiększy bez wątpienia konkurencję na rynku pracy nauczycieli. Gminy, którym będzie zależało na pozyskaniu dobrych nauczycieli same ustanowią system gratyfikacji finansowych.
Przewodniczący Zarządu Związku Gmin
Wiejskich Województwa Podlaskiego
Mirosław Lech
Stanowisko otrzymali:
1. Katarzyna Hall – Minister Edukacji Narodowej
2. Andrzej Smirnow – Przewodniczący Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu RP
3. Kazimierz Wiatr – Przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu RP
4. Parlamentarzyści województwa podlaskiego
5. Zarząd Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej
